朝代:唐代
作者： 白居易
全文:
匡庐奇秀，甲天下山。山北峰曰香炉，峰北寺曰遗爱寺，介峰寺间，其境胜绝，又甲庐山。元和十一年秋，太原人白乐天见而爱之，若远行客过故乡，恋恋不能去。因面峰腋寺，作为草堂。
明年春，草堂成。三间两柱，二室四牖，广袤丰杀，一称心力。洞北户，来阴风，防徂暑也；敞南甍，纳阳日，虞祁寒也。木斫而已，不加丹；墙圬而已，不加白。砌阶用石，幂窗用纸，竹帘纻帏，率称是焉。堂中设木榻四，素屏二，漆琴一张，儒、道、佛书各两三卷。
乐天既来为主，仰观山，俯听泉，傍睨竹树云石，自辰至酉，应接不暇。俄而物诱气随，外适内和。一宿体宁，再宿心恬，三宿后颓然嗒然，不知其然而然。
自问其故， 答曰：是居也，前有平地，轮广十丈，中有平台，半平地；台南有方池，倍平台。环池多山竹野卉，池中生白莲、白鱼。又南抵石涧，夹涧有古松老杉，大仅十人围，高不知几百尺。修柯戛云，低枝拂潭，如幢竖，如盖张，如龙蛇走。松下多灌丛，萝茑叶蔓，骈织承翳，日月光不到地。盛夏风气如八、九月时。下铺白石，为出入道。堂北五步，据层崖积石，嵌空垤堄，杂木异草，盖覆其上。绿阴蒙蒙，朱实离离，不识其名，四时一色。又有飞泉、植茗，就以烹燀，好事者见，可以销永日。堂东有瀑布，水悬三尺，泻阶隅，落石渠，昏晓如练色，夜中如环佩琴筑声。堂西倚北崖右趾，以剖竹架空，引崖上泉，脉分线悬，自檐注砌，累累如贯珠，霏微如雨露，滴沥飘洒，随风远去。其四傍耳目杖屦可及者，春有锦绣谷花，夏有石门涧云，秋有虎溪月，冬有炉峰雪。阴晴显晦，昏旦含吐，千变万状，不可殚纪。覶缕而言，故云甲庐山者。噫！凡人丰一屋，华一箦，而起居其间，尚不免有骄矜之态；今我为是物主，物至致知，各以类至，又安得不外适内和，体宁心恬哉？昔永、远、宗、雷辈十八人，同入此山，老死不返；去我千载，我知其心以是哉！
矧予自思：从幼迨老，若白屋，若朱门，凡所止，虽一日、二日，辄覆篑土为台，聚拳石为山，环斗水为池，其喜山水病癖如此！一旦蹇剥，来佐江郡，郡守以优容抚我，庐山以灵胜待我，是天与我时，地与我所，卒获所好，又何以求焉？尚以冗员所羁，余累未尽，或往或来，未遑宁处。待予异日弟妹婚嫁毕，司马岁秩满，出处行止，得以自遂，则必左手引妻子，右手抱琴书，终老於斯，以成就我平生之志。清泉白石，实闻此言！
时三月二十七日始居新堂；四月九日与河南元集虚、范阳张允中、南阳张深之、东西二林寺长老凑公、朗满、晦、坚等凡二十二人，具斋施茶果以落之，因为《草堂记》。
拼音:
kuāng lú qí xiù, jiǎ tiān xià shān. shān běi fēng yuē xiāng lú, fēng běi sì yuē yí ài sì, jiè fēng sì jiān, qí jìng shèng jué, yòu jiǎ lú shān. yuán hé shí yī nián qiū, tài yuán rén bái lè tiān jiàn ér ài zhī, ruò yuǎn xíng kè guò gù xiāng, liàn liàn bù néng qù. yīn miàn fēng yè sì, zuò wéi cǎo táng. míng nián chūn, cǎo táng chéng. sān jiān liǎng zhù, èr shì sì yǒu, guǎng mào fēng shā, yī chèn xīn lì. dòng běi hù, lái yīn fēng, fáng cú shǔ yě chǎng nán méng, nà yáng rì, yú qí hán yě. mù zhuó ér yǐ, bù jiā dān qiáng wū ér yǐ, bù jiā bái. qì jiē yòng shí, mì chuāng yòng zhǐ, zhú lián zhù wéi, lǜ chēng shì yān. táng zhōng shè mù tà sì, sù píng èr, qī qín yī zhāng, rú dào fó shū gè liǎng sān juǎn. lè tiān jì lái wéi zhǔ, yǎng guān shān, fǔ tīng quán, bàng nì zhú shù yún shí, zì chén zhì yǒu, yìng jiē bù xiá. é ér wù yòu qì suí, wài shì nèi hé. yī xiǔ tǐ níng, zài sù xīn tián, sān sù hòu tuí rán tà rán, bù zhī qí rán ér rán. zì wèn qí gù, dá yuē: shì jū yě, qián yǒu píng dì, lún guǎng shí zhàng, zhōng yǒu píng tái, bàn píng dì tái nán yǒu fāng chí, bèi píng tái. huán chí duō shān zhú yě huì, chí zhōng shēng bái lián bái yú. yòu nán dǐ shí jiàn, jiā jiàn yǒu gǔ sōng lǎo shān, dà jǐn shí rén wéi, gāo bù zhī jǐ bǎi chǐ. xiū kē jiá yún, dī zhī fú tán, rú chuáng shù, rú gài zhāng, rú lóng shé zǒu. sōng xià duō guàn cóng, luó niǎo yè màn, pián zhī chéng yì, rì yuè guāng bú dào dì. shèng xià fēng qì rú bā jiǔ yuè shí. xià pù bái shí, wèi chū rù dào. táng běi wǔ bù, jù céng yá jī shí, qiàn kōng dié nì, zá mù yì cǎo, gài fù qí shàng. lǜ yīn méng méng, zhū shí lí lí, bù shí qí míng, sì shí yī sè. yòu yǒu fēi quán zhí míng, jiù yǐ pēng chǎn, hào shì zhě jiàn, kě yǐ xiāo yǒng rì. táng dōng yǒu pù bù, shuǐ xuán sān chǐ, xiè jiē yú, luò shí qú, hūn xiǎo rú liàn sè, yè zhōng rú huán pèi qín zhù shēng. táng xī yǐ běi yá yòu zhǐ, yǐ pōu zhú jià kōng, yǐn yá shàng quán, mài fēn xiàn xuán, zì yán zhù qì, lěi lěi rú guàn zhū, fēi wēi rú yǔ lù, dī lì piāo sǎ, suí fēng yuǎn qù. qí sì bàng ěr mù zhàng jù kě jí zhě, chūn yǒu jǐn xiù gǔ huā, xià yǒu shí mén jiàn yún, qiū yǒu hǔ xī yuè, dōng yǒu lú fēng xuě. yīn qíng xiǎn huì, hūn dàn hán tǔ, qiān biàn wàn zhuàng, bù kě dān jì. luó lǚ ér yán, gù yún jiǎ lú shān zhě. yī! fán rén fēng yī wū, huá yī zé, ér qǐ jū qí jiān, shàng bù miǎn yǒu jiāo jīn zhī tài jīn wǒ wéi shì wù zhǔ, wù zhì zhì zhī, gè yǐ lèi zhì, yòu ān dé bù wài shì nèi hé, tǐ níng xīn tián zāi? xī yǒng yuǎn zōng léi bèi shí bā rén, tóng rù cǐ shān, lǎo sǐ bù fǎn qù wǒ qiān zǎi, wǒ zhī qí xīn yǐ shì zāi! shěn yǔ zì sī: cóng yòu dài lǎo, ruò bái wū, ruò zhū mén, fán suǒ zhǐ, suī yī rì èr rì, zhé fù kuì tǔ wèi tái, jù quán shí wèi shān, huán dòu shuǐ wèi chí, qí xǐ shān shuǐ bìng pǐ rú cǐ! yī dàn jiǎn bō, lái zuǒ jiāng jùn, jùn shǒu yǐ yōu róng fǔ wǒ, lú shān yǐ líng shèng dài wǒ, shì tiān yǔ wǒ shí, dì yǔ wǒ suǒ, zú huò suǒ hǎo, yòu hé yǐ qiú yān? shàng yǐ rǒng yuán suǒ jī, yú lèi wèi jǐn, huò wǎng huò lái, wèi huáng níng chù. dài yǔ yì rì dì mèi hūn jià bì, sī mǎ suì zhì mǎn, chū chù xíng zhǐ, dé yǐ zì suì, zé bì zuǒ shǒu yǐn qī zǐ, yòu shǒu bào qín shū, zhōng lǎo yú sī, yǐ chéng jiù wǒ píng shēng zhī zhì. qīng quán bái shí, shí wén cǐ yán! shí sān yuè èr shí qī rì shǐ jū xīn táng sì yuè jiǔ rì yǔ hé nán yuán jí xū fàn yáng zhāng yǔn zhōng nán yáng zhāng shēn zhī dōng xī èr lín sì zhǎng lǎo còu gōng lǎng mǎn huì jiān děng fán èr shí èr rén, jù zhāi shī chá guǒ yǐ luò zhī, yīn wèi cǎo táng jì.